Balyoz tebliğnamesinde Gezi esintileri:

Farklı ideolojiler birleşir, hükümeti yıkmayı amaçlar

GÖKÇER TAHİNCİOĞLU Ankara

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'nın, Balyoz darbe planı davasına ilişkin tebliğnamesinden güncel tartışmaları da ilgilendiren tespitler çıktı. Tebliğnamede, darbenin nasıl yapılabileceği 5 adımda anlatılırken, herkesin darbe suçunu işleyebileceği, farklı ideolojilerden gelen insanların bu konudaki ortak amacının hükümeti yıkmak olduğu, bunun için de öncelikle sokak eylemlerinin kullanıldığı vurgulandı.




361 sanıklı davaya ilişkin tebliğnamede, 67 sanık hakkındaki mahkumiyet kararlarının bozulmasını, 2 sanık hakkındaki mahkumiyet kararının düzelterek onanmasını, 35 sanık hakkında verilen beraat kararının onanmasını, 1 sanık hakkındaki beraat kararının bozulmasını isteyen başsavcılık geriye kalan tüm sanıkların cezasının onanmasını talep etti.

Sivil memura onama, koca-babaya düzeltme

Tebliğnamede, sanıklar Berna Dönmez ve sivil memur Güllü Salkaya hakkında verilen mahkumiyet kararının düzeltilerek onanması istendi. İki kadın sanık için kararda, "baba ve kocalık haklarından mahkumiyet sonuna kadar mahrumiyetlerine" denilmişti. Tebliğnamede, bu ifadenin kaldırılarak, cezaların onanması istendi.
Tebliğnamede, davada sanıklara ve avukatlara yeterli savunma hakkının tanındığı, dijital kayıtların hukuka uygun elde edildiği ve birbirini teyit ettiği, emirle Balyoz seminerine katılanların ise sadece seminere katıldıkları için değil icraya yönelik eylemler yaptıkları için suçlandıkları savunuldu.

Herkes darbe suçunu işleyebilir

Tebliğnamede, darbu suçunun ilk kez Yargıtay'da incelendiği belirtilerek, şu tespitler yapıldı:
* Hükümeti ortadan kaldırma bütün Bakanlar Kurulu'na yöneliktir.
* Hükümetin görev yapmasını engelleme, başbakan ve bakanlar aleyhinedir ancak tüm bakanlar kurulunu etkileyip etkilemediği incelenmelidir.
* Herhangi biri suçun faili olabilir. Vatandaş, yabancı, belirli bir görevle yükümlü kimsenin suç faili olabilmesi bakımından bir ayrıcalık yoktur. Madde siyasi iktidarın devamını esas alır. Bu menfaatleri ihlal eden her kimse, vasfına bakılmaksızın suç faili olabilir.
* Suçun gerçekleşmesi için sonuca yönelik icra hareketleri aranmalıdır. Eylemlere katılanların nitelikleri ve sayısı neticeyi gerçekleştirmeye elverişli olmalıdır. Dolayısıyla herhangi bir kimse tekil olarak bu suçu işleyemez. Bu suç, çok failli suçlardandır. Amaç suçun yerine getirilmesi konusunda çok iradenin belirlenmesi gereklidir.

Terör şart değil

* Darbe suçunun oluşumu için terör örgütünün varlığı şart değildir. Yapının elverişli bulunması yeterlidir. Suçun mahiyeti, aşamalarda görev alacak kişilerin sayısı ve nitelikleri, disiplin, gizliliğe riayet, özel iletişim metodlarının kullanılması ve sahip olunan araç ve gereçler açısından aranmalıdır. Sonucu elde etmeye elverişli yapıdakı tüm oluşumlar, askeri cunta, sendika, kulüp, dernek gibi oluşumlarda yer alan tüm kişiler diğer koşulları sağlamak kaydıyla bu suçun faili olabilir.

Ani gelişmez

* Sivas katliamı davasında da darbe suçu için çete veya örgüt şartı aranmamıştır.
* Sonucun gerçekleşmesi, sanıkların planladığı eylemlerin tümü üzerinden değerlendirilir.
* Oluşum tarafından icra edilecek stratejilerin bulunması gerekir.
* Öncesi ve sonrası planlanmadan ani bir hareketle bu suçun işlenmesi mümkün değildir.
* Yapılar farklı ideolojilere sahip olsalar bile hedefe ulaşmak için hükümet otoritesinin zaafa uğratılması ortak noktadır.
* Oluşumun tamamının silahlı olması gerekmez.

KUTU

5 aşamada darbe

* Ülke yönetimine katılmak herkesin hakkıdır. Seçilmesi, iktidarın her icraatının benimsenmesi anlamına gelmez. Ancak değiştirilmesi yöntemi anayasada belirlenmiştir.
* İlk aşamada; bilgi, insan, teçhizat, araç ve gereç temini, iktidarın ortadan kaldırılması durumunda, bu harekete destek verecek veya engelleyecek kişiler, kamu görevlileri, kamu kurumları, özel şirketler, dernek, vakıf, sendika, üniversite gibi çeşitli kişi ve kurumlar hakkında bilgi toplanması ve siyasi iktidara yapılacak müdahalelerin detaylı şekilde planlanması yapılır.
* İkinci aşamada; iktidarın ortadan kaldırılması kanısı oluşturulur. Bu aşamada eylem planları devreye girer. Yasadışı gösteri ve yürüyüşler ile hükümetin icraatlarının protesto edilmesi, basın yayın ve kitle iletişim araçları kanalıyla bir müdahalenin gerekliliğinin üzerinde durulması, faili meçhul cinayetlerin işlenmesi, devreye sokulacak sadece birkaç örnek eylem planıdır.
* Üçüncü aşamada, iktidarın etkinliğini azaltmak ve güvenlik kaygısı için OHAL ve sıkıyönetim ilan ettirilir. Stratejik planın bu aşamasında araç gereç, gıda, sağlık, nakliye işleri için önceden belirlenmiş yerlere taraftar kişiler getirilir. Engel olacak kişilerin gözaltına alınması, tutuklanması, alıkonulması sağlanır.
* Dördüncü aşamada, kamu kurumlarının kontrolü, yürütme organı oluşturulması, kurumların yeniden yapılandırılması, politik düzenin oluşturulması gerekir.
Suçun teşebbüs aşamasında kaldığının anlatıldığı tebliğnamede, sayılan aşamaların son aşama dışında gerçekleştiği ifade edildi.
* Darbe suçunda cebir ve şiddet unsuru son aşamada aranmalıdır. İcraya başlanılan kısımda cebir ve şiddet zorunlu değildir. Asıl hedefe ulaşma amacına yönelik davranışlarının cebir ve şiddet içereceğinin anlaşılması yeterli görülmelidir.